نوردهی در عکاسی پرتره که هر عکاسی باید بداند

تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۶

بازدید: 2156 بازدید

نوردهی در عکاسی پرتره که هر عکاسی باید بداند

نوردهی در عکاسی

در عکاسی کلاسیک، چیزهای زیادی وجود دارد که شما لازم است کنترل کنید تا عکس پرتره خوبی از سوژه خود بیندازید. عواملی مثل شدت نور، الگوی نور، زاویه دید و زاویه صورت. به شما توصیه میکنیم ابتدا اصول کلی را فرا بگیرید و به کار ببندید، آنگاه اگر خواستید مثل هر شاخه دیگری از هنر، در عکاسی پرتره هم می توانید خلاقیت و ساختارشکنی داشته باشید. ولی اگر این اصول اولیه برای انداختن یک عکس پرتره را بدرستی بیاموزید، لااقل عکاس پرتره خوبی خواهید بود. در این مقاله ما در مورد الگوهای نورپردازی بحث خواهیم کرد. اینکه الگوی نورپردازی چیست، چرا مهم است و چطور از آن استفاده کنیم.

ساده ترین تعریفی که برای الگوی نور میتوان ارائه کرد این است چگونه با بازی به روی صورت سوژه زیباترین تصویر را خلق کرد.

……. الگوی نوردهی مهم در عکاسی پرتره وجد دارد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم:

1. نوردهی نیمه ای(SPLIT LIGHTING):

همانطور که دقیقا از اسم این الگو برمی آید در این روش عکاس صورت سوژه را به دو نیمه مساوی تقسیم میکند بطوریکه یک نیمه از صورت زیر نور و نیمه دیگر آن در سایه قرار میگیرد. این الگوی نورپردازی معمولا برای عکس های درامتیک که سوژه آن فردی هنرمند مثلا یک موسیقیدان است استفاده می شود.این الگو معمولا حالت عضلانی تری به سوژه میدهد و از این رو معمولا بیشتر برای آقایان استفاده میشود. البته بخاطر داشته باشید که این یک اصل کلی و تغییر ناپذیر نیست.

برای عکاسی با این الگوی نوردهی ، فقط کافیست منبع نور را مطابق شکل به صورت 90 درجه عمود در راست یا چپ سوژه قرار دهید. البته موقعیت قراردهی منبع نور برای صورت اشخاص مختلف متفاوت است و باید به صورت سوژه نگاه کرد که چطور نور روی آن انتشار یافته و موقعیت سوژه یا منبع نور را تغییر جزئی داد. در یک الگوی نیمه ای صحیح در قسمت سایه صورت، تنها چشم باید نور بگیرد. اگر با اندک چرخش صورت نور بر روی گونه های سوژه نیز می افتد، شاید این صورت برای این الگوی نوردهی مناسب نباشد.

نکته: هر الگوی نوردهی را میتوان بر هر وضعیت عکس بردای از صورت(تمام رخ، نیم رخ یا سه رخ) اعمال کرد. نکته ای که باید در نظر داشت این است که موقعیت منبع نور را بگونه ای قرار دهید که با الگوی نوردهی موردنظر مطابقت داشته باشد. اگر سوژه سرش را بچرخاند الگوی نوردهی تغییر میکند. بنابراین یک روش ساده برای انتخاب بهترین الگوی نوردهی در عکاسی این است که از سوژه بخواهید سر خود را اندکی بچرخاند تا شما در مورد بهترین وضعیت تصمیم بگیرید.

نکته2: رق چشم یا CATCH LIGHT :

مفاله 4

به عکس بالا نگاه کنید میبینید که در چشم های این نوزاد انعکاسی از منبع نور وجود دارد. اگرچه در نگاه نخست تنها یک نقطه کوچک سفید به چشم می آید ولی با بزرگنمایی تصویر متوجه میشود که شکل منبع نوری هم در این پرتره مشخص ست.

آنچه که در چشم های کودک میبینید انعکاس منبع نور شش ضلعی عکاسی است. به این کار در عکاسی –نوردادن به چشم سوژه- برق چشم میگویند. اگر چشم های سوژه این نور را نگیرند، چشم ها در عکس تیره و تار، مرده و بی روح به تصویر کشیده میشود. به عنوان یک عکاس باید مطمئن شوید که حداقل یکی از چشم های سوژه این نقطه نورانی را در خود دارد. توجه کنید که این کار همچنین موجب نور دادن به عنبیه و کل چشم سوژه شده و حس زندگی و درخشش به چشم های سوژه میدهد.

2. نوردهی حلقه ای(LOOP LIGHTING):

این الگوی نوردهی با ایجاد یک سایه کوچک از بینی سوژه بر روی گونه وی ایجاد میشود. برای ایجاد این الگوی نوردهی، منبع نور باید اندکی بالاتر از سطح چشم قرار گیرد و با دوربین زاویه 30تا 45 درجه –بسته به فرد موردنظر- داشته باشد.

به عکس این زوج نگاه کنید تا ببینید سایه باید کجای صورت بیفتد و در قسمت چپ عکس شما سایه کوچکی از بینی را میبینید. در نوردهی حلقه ای سایه بینی با سایه گونه نباید روی هم بیفتند. سایه بینی را کوچک و اندکی متمایل به پائین بگیرید، ولی مراقب باشید که منبع نور را بیش حد بالا نبرید چرا که این کار موجب ایجاد سایه های ناخوشایند و همچنین از دست دادن برق چشم میشود. این الگوی نورپردازی را شاید بتوان معمولترین یا محبوب ترین الگوی نورپردازی در عکاسی پرتره نمید. چرا که میتوان آنرا به راحتی ایجاد کرد و با صورت اکثر افراد تناسب دارد.

در نمودار بالا پرده مشکی جای درختان پشت عکس را گرفته است. خورشید در حال بالا آمدن است. بالا می آید ولی درختان هنوز کاملا در سایه هستند یک رفلکتور سفید در سمت چپ دوربین برای بازتاباندن نور خورشید به صورت سوژه ها استفاده شده است. رفلکتور را میتوان هم در نور مستقیم قرار داد و یا فقط رو به نور گرفت ولی به هر حال این وسیله نور را کم و زیاد به طرف سوژه ها باز می تاباند. فقط با زوایا بازی کنید با تغییر مکان یا زاویه رفلکتور می توانید الگوهای نوردهی متفاوتی را امتحان کنید. برای این الگوی نوردهی لازم است که رفلکتور زاویه ای 30 تا 45 درجه ای با دوربین داشته باشد. همچنین همانطور که در بالا توضیح دادیم منبع نور-رفلکتور در این عکس- را بگونه ای قرار دهید که اندکی از چشم سوژه بالاتر باشد بطوریکه سایه بینی شخص به سمت پائین و نزدیک گوشه دهان وی قرار گیرد. اشتباهی که بسیاری از تازه کارها انجام میدهتد این است که رفلکتور را خیلی پایین میگذارند و زاویه آنرا رو به بالا میکنند. با این کار سایه بینی رو به بالا می افتد و دیگر نمیتوان به این نورپردازی نمره قبولی داد.

3. نوردهی رامبراند (REMBRANDT LIGHTING)

این الگوی نوردهی را از آنجا بدین نام می خوانند که نقاش شهیر هلندی رامبراند (1669-1606) معمولا در نقاشی های خود از این شیوه استفاده میکرد.(همانطور که در این نقاشی که رامبراند از خود کشیده است این نورپردازی را میبینید) این شیوه نورپردازی با ایجاد یک مثلث نورانی روی گونه تعریف میشود. برخلاف نورپردازی حلقه ای که سایه بینی و گونه روی هم نمی افتند در این الگوی نوردهی، سایه ها به گونه ای روی هم می افتند که گویی یک مثلث روشن به دام افتاده بین سایه ها در وسط گونه ایجاد میشود. برای گرفتن یک عکس با این الگوی نوردهی ابتدا مطمئن شوید که نورکافی به چشمی که در سمت سایه عکس قرار گرفته میرسد و “برق چشم” در این چشم سوژه وجود دارد، وگرنه همانطور که پیش از این ذکر شد به اصطلاح “مرده” و فاقد درخشندگی لازم در عکس خواهد بود. نوردهی با این الگو بیشتر حالت دراماتیک دارد بنابراین مانند نوردهی نیمه ای میتوان عکسی هنری خلق کرد. اگرچه این شیوه نوردهی ممکن است احساس منفی هم به بیننده بدهد و باید متناسب با شرایط از آن استفاده کرد.

برای ایجاد این الگوی نوردهی، سوژه باید اندکی نسبت به راستای منبع نور بچرخد.(مطابق شکل) نور باید بالای سر سوژه باشد بطوریکه سایه بینی سوژه روی گونه اش بیفتد. هر صورتی برای این شیوه از نوردهی مناسب نیست. اگر گونه های فرد برجسته باشد احتمالا عکاسی با این شیوه نوردهی امکان پذیر است ولی اگر سوژه بینی کوچک یا صافی داشته باشد احتمالا عکاسی با این روش نوردهی به مشکل برمیخورد. باز هم تأکید میکنیم که شما به عنوان عکاس مجبور نیستید حتما یک الگوی نوردهی را برای هر سوژه ای انتخاب کنید، بلکه مهم این است روحیه ای که احتمالا می خواهید به سوژه نسبت بدهید در عکس بروز پیدا کند، الگوی نوردهی در درجه دوم اهمیت است. اگر از نور پنجره استفاده می کنید و پنجره به سطح زمین نزدیک است، ممکن است مجبور شوید برای جلوگیری از تداخل نور، قسمت پائین پنجره را با یک مسدود کننده نور بپوشانید.

4. نوردهی پروانه ای(BUTERFLY LIGHTING) :

این شیوه نوردهی را به خاطر تصویر سایه پروانه شکلی که زیر بینی سوژه ایجاد میشود بدین نام می خوانند. در این الگو منبع نور بالا و پشت دوربین قرار داده می شود. بدیهی است که در این روش عکاس زیر نور منبع نورانی باید عکاسی کند. از این شیوه بیشتر در عکس های پر زرق و برق و ایجاد سایه زیرگونه ها و چانه استفاده میشود. همچنین از این رو برای عکاسی از سوژه های مسن تر استفاده می گردد چرا که با این روش چین و چروک صورت کمتر از حالتی که نور از بغل تابانده میشود در عکس آشکار می شود.

در این شیوه نوردهی باید منبع نور را دقیقا پشت دوربین و کمی بالاتر از تراز موقعیت سر سوژه قرار داد. گاهی برای ین شیوه عکاسی از یک رفلکتور اضافی در زیر چانه فرد هم استفاده میکنند که سوژه خودش میتواند این وسیله را در دست بگیرد. این شیوه نورپردازی مناسب اشخاصی با گونه های محدود یا استخوان گونه برجسته و صورت لاغر میباشد. کسی که دارای صورت گرد و پهنی است احتمالا با نوردهی حلقه ای یا حتی نیمه ای عکس بهتری خواهد داشت. عکاسی با این شیوه با نور پنجره یا با استفاده از یک رفلکتور به تنهایی کار مشکلی است، معمولا یک منبع نور قوی تر منند نور آفتاب یا فلش برای ایجاد سایه مناسب در زیربینی نیاز است.

5. نوردهی گسترده(BROAD LIGHTING):

نوردهی گسترده را دقیقا نمتوان یک الگوی نوردهی نامید، بلکه بیشتر باید آنرا یک شیوه نوردهی نام داد. هر کدام از این الگوها –حلقه ای رامبران و نیمه ای- میتواند نوردهی گسترده یا کوتاهی داشته باشند.

در این شیوه نوردهی، شیوه صورت خود را اندکی می چرخاند و قسمتی از صورت که رو به دوربین است در برابر نور قرار میگیرد.این کار باعث میشود که قسمت گسترده ای از صورت نور بگیرد و قسمت سایه در اقلیت باشد. این شیوه نوردهی گاهی برای عکاسی “HIGH KEY” پرتره استفاده میشود. این شیوه عکاسی موجب میشود تا صورت شخص عریض تر و بنظر برسد (دلیل نامگذاری نیز به همین برمیگردد) و میتواند برای فردی با صورت خیلی کوچک به کار رود تا ابعاد صورت در عکس متناسب بیفتند. اگرچه امروزه اکثر افراد تمایل دارند لاغرتر به نظر برسند و نه عریض تر!

بنابراین این شیوه نوردهی برای کسی با صورت بزرگ و گرد روش مناسبی نیست. برای ایجاد این شیوه سوژه کمی نسبت به منبع نور می چرخد، توجه داشته باشید قسمتی از صورت که رو به دوربین است بیشترین میزان نورگیری را دارد و سایه ها روی قسمتی از صورت می افتند که از دوربین دورتر هستند.

6. نوردهی کوتاه: (SHORT LIGHTING) :

نوردهی کوتاه درست نقطه مقابل شیوه قبلی است. همانطور که در این مثال میبینید، در نوردهی کوتاه نیمه ای از صورت که بیشتر در سایه قرار دارد رو به دوربین قرار میگیرد. این شیوه معمولا برای “LOW KEY” یا پرتره های تیره تر استفاده میشود. در این روش بیشتر صورت در سایه است، از این رو بیشتر حالت مجسمه به عکس میدهد، ویژگیهای سه بعدی بیشتری دارد، سوژه را لاغرتر نشان میدهد و روی صورت اکثر افاد می نشیند.

برای این شیوه عکاسی درست مخالف حالت قبلی صورت اندکی به طرف منبع نور می چرخد. دقت کنید که نور روی قسمتی از صورت که از دوربین دورتر است افتاده و سایه ها روی قسمت نزدیک به دوربین تشکیل شده است.

ترکیب کردن الگوها:

وقتی توانستید الگوهای مختلف نوردهی را تشخیص دهید، حالا وقت آن است که در عمل یاد بگیرید چطور و کی آنها را استفاده کنیم.با تامل در صورت سوژه میتوانید تصمیم بگیرید که بهترین الگوی نورپردازی برای این صورت یا روحیه ای که به عکس می خواهید نسبت دهید کدام است.

عکاسی از فردی با صورت خیلی گرد که می خواهد لاغرتر به نظر برسد با عکاسی تبلیغاتی از کسی که می خواهد برای بیننده بسیار مصمم و با اراده به نظر برسد، تفاوت های بسیاری دارد.هنگامی که تمام این الگوها و همچنین اینکه چطور کیفیت نور و ….. نور را تشخیص دهیم- که در مقالات آینده به بحث خواهیم گذاشت- را فرا گرفتید، اینجاست که صلاحیت آنرا دارید که خود را ب یک چالش جدید مواجه کنید و شیوه های ترکیبی را بیازمایید.

برای این کار ساده ترین راه این است که جای منبع نور را تغییر دهید. ولی اگر منبع نور شما خورشید یا نور پنجره است در این صورت انجام این کار مشکل تر میشود. در این حالت کاری که میشود انجام داد این است که از سوژه بخواهیم تا تغییر مکان بدهد و یا جای دوربین را عوض کنیم. بنابراین اگر نمیتوانید جای منبع نور را عوض کنید موقعیت بقیه عناصر موجود در صحنه را نسبت به پرتو نور تغییر دهید.

مطالعه بیشتر

نوشته قبلی